zostaliśmy do samego końca

- koniec rozmowy/zebrania the end of a conversation/meeting

- koniec wojny the end of the war

- koniec świata the end of the world

- koniec roku szkolnego the end of the school year

- koniec meczu the end of the game a. match, full time

- dzwonek oznajmił koniec lekcji the bell went a. sounded for the end of the lesson

- na dzisiaj koniec that’s it a. all for today

- zaraz koniec pracy we’ll be finishing work in a bit

- widać już koniec pracy the work’s a. the job’s almost done a. finished

- przeczuwam marny koniec tego przedsięwzięcia przen. I feel this undertaking will come to a sorry end

- zachować najlepsze na koniec to keep a. save the best till a. for last

- to jeszcze nie koniec naszych kłopotów that’s not the end of our troubles

- dobiec końca to come to an end

- lato dobiega końca the summer is coming to an end

- podróż dobiegała końca the journey was drawing to an end a. nearing its end, the journey was almost over

- zebranie dobiegło końca the meeting came to an end a. to a close

- wojna dobiegła końca the war was at an end

- mieć się ku końcowi to be drawing to an end a. a close

- wojna miała się ku końcowi the war was nearing its a. drawing to an end

- bez końca endlessly

- ona mówi bez końca she never stops talking

- opowiadał bez końca tę samą historię he repeated the same story over and over (again)

- naprzykrzał jej się bez końca he kept pestering her all the time

- i tak bez końca and so on ad infinitum

- ciągnąć się bez końca to go a. drag on endlessly a. for ever

- zebranie ciągnęło się bez końca the meeting (just) went on and on

- budowa autostrady ciągnie się bez końca the construction of the motorway is taking forever

- ocean ciągnął się bez końca the ocean stretched out endlessly

- trwać bez końca to last a. take forever

- ukończyć coś do końca roku/miesiąca to have finished a. completed sth by the end of the year/month

- zostaliśmy do samego końca we stayed to the very end

- doprowadzić coś do końca to bring sth to a (successful) conclusion

- do końca świata until a. till the end of time

- do końca życia a. swoich dni to a. until one’s dying day, to the end of one’s days

- walczyć do końca to fight to the end a. the finish a. the last

- walczyć do samego końca to fight to the bitter end

- od dziś koniec z paleniem as from today, no more smoking! a. it’s goodbye to smoking!

- koniec z nami! we’ve had it now! GB pot.; we’re done for (now)!

- to już koniec! that’s the end!; that’s done it! pot.

- i (na tym) koniec (and) that’s final, (and) that’s that a. flat GB

- nie wyjdę za Marka i koniec! I will not marry Mark and that’s final!

- koniec (i) kropka that’s the end of it, full stop GB, period US

- nie pójdziesz, koniec i kropka you can’t go and that’s the end of it!; you can’t go, full stop!

- koniec końców a. końcem pot. (wreszcie) in the end; (w końcu, ostatecznie) after all

- koniec końców stanęło na tym, że... in the end a. eventually it was decided that…

- koniec końców, prawo do prywatności musi być respektowane after all, the right to privacy must be respected

- na koniec (wreszcie) in the end, finally; (na zakończenie) finally, lastly

- na koniec warto zauważyć, że... finally it is worth noting that...

- na końcu at the end, last (of all)

- na przyjęcie przyszedł na końcu he was the last to arrive at the party

- na samym końcu at the very end, last of all

- pod koniec at a. toward(s) a. near the end

- pod koniec maja/roku/XV wieku toward(s) the end of May/the year/the fifteenth century

- pod koniec stulecia towards the end a. close of the century

- pod koniec życia at a. toward(s) the end of one’s life

- w końcu (wreszcie, nareszcie) in the end, finally; (ostatecznie) after all

- w końcu deszcz przestał padać it finally stopped raining

- ja zadecyduję, co kupimy, w końcu to moje pieniądze I’ll decide what we’re going to buy – after all, it’s my money

- z końcem at the end

- z końcem maja/roku at the end of May/the year

- zaskakujący koniec powieści/filmu the novel’s/film’s surprise ending a. surprising conclusion

- na końcu książki znajduje się indeks there’s an index at the back of the book

- na końcu listy at the end a. bottom of the list

- czytać książkę od końca to read a book from the end

- drugi koniec miasta the other a. far end of town a. the city

- na końcu ulicy at the end of the street

- na samym końcu ogrodu at the very a. extreme end of the garden

- gabinet dyrektora znajduje się na końcu korytarza the director’s office is at the end of the corridor

- pojechać na koniec świata to go to the ends of the earth

- od końca from the end

- trzeci od końca the third from the end

- od końca do końca a. z końca w koniec from end to end

- zwiedziłem Europę od końca do końca I’ve travelled the length and breadth of Europe

- okulary zjechały mu na koniec nosa his glasses slid to the end of his nose

- mieć coś na końcu języka to have sth on the tip of one’s tongue

- mam to na końcu języka I have it a. it’s on the tip of my tongue

- to koniec zapasów that’s the end of the supplies

- jego koniec jest bliski he is nearing his end

- czuł, że jego koniec jest bliski he felt the end was near

- pielęgnował matkę aż do końca he took care of mother until the end

- jeśli mnie wydasz, to ze mną koniec if you give me away, I’m finished a. done for pot.

■ do końca fully

- sprawa nie została do końca wyjaśniona the matter has never been fully explained

- nie do końca się (z tym) zgadzam I don’t entirely a. fully agree (with that)

- nie do końca rozumiem, o co ci chodzi I don’t quite get your meaning a. what you mean

- oklaskom nie było końca there was no end to the applause

- ich gadaniu nie było końca pot. they (just) jabbered a. yapped on endlessly pot.

- położyć czemuś koniec książk. to put an end a. a stop to sth

- wiązać koniec z końcem pot. to make (both) ends meet

- z trudem wiązać koniec z końcem to struggle to make ends meet

- z mojej pensji ledwo wiążę koniec z końcem with my salary, I barely make a. I can hardly make ends meet

- koniec świata! nie wzięłam paszportu! bloody hell! I’ve forgotten my passport! pot.

- koniec wieńczy dzieło przysł. the end crowns the work przysł.

- wszystko ma swój koniec przysł. there is an end to everything przysł.; all things (must) come to an end (some time) przysł.; (o dobrych rzeczach) all good things (must) come to an end przysł.

- każdy kij ma dwa końce przysł. it cuts both ways pot.; two can play at that game pot.

* * *

1. (= opuszczony) alone; sam jeden all alone; całkiem sam all alone, all by o.s.; robić coś samemu do sth o.s., do sth on one's own; iść samemu go alone; ( na imprezę) stag it, come l. go stag; zostać z kimś sam na sam get sb to o.s.; samemu podjąć decyzję decide for o.s.; chcę zostać sama I want to be alone; byłem sam w domu I was alone at home; zostaliśmy sami we were left alone.

2. (= akurat) just; w sam raz just fine l. right; to mi wystarczy w sam raz it'll be just fine; w samą porę just in time, (just) about time; ( jako komentarz) just in time!, perfect timing!; (zwł. sarkastyczny) about time!

3. ( przestrzeń) right, very; sam środek the dead center; w samym środku right in the middle; u samej góry at the very top; do samego dna to the very bottom; nad samym brzegiem rzeki at the very bank of the river; stanął pod samymi drzwiami he stood right at the doorsteps.

4. ( czas) just; do samej nocy till late in the evening; od samego rana first thing in the morning.

5. (= wyłącznie) nothing but; same kłopoty nothing but trouble; dostawać same złe stopnie get nothing but bad marks; mówić same kłamstwa/samą prawdę speak nothing but lies/the truth; podać same tylko najważniejsze fakty give nothing but the essentials.

6. ( wyjątkowość) myself (yourself etc.); mszę odprawiał sam biskup the mass was celebrated by the bishop himself.

7. ( przyczyna) mere, very; na samą myśl o tym przechodzi mnie dreszcz the very thought of it makes me shiver; od samego zapachu robi mi się niedobrze the mere smell makes me sick; wystarczy sam jej widok the mere l. very sight of her is enough.

8. (= nawet) myself (yourself etc.); zaśpiewał to tak, że nawet sam mistrz lepiej by nie mógł he sang better than the master himself.

9. ( wzmocnienie) myself (yourself etc.); sam z siebie without being asked; samo przez się by itself; to się rozumie samo przez się it goes without saying, this is obvious by itself; cel sam w sobie an end in itself; od samego początku from the very beginning; sam widzisz there you go; sam tak powiedział he said so himself; sam sobie jestem winien I can only blame myself; zobacz sam see for yourself; być pozostawionym samemu sobie be left high and dry, be left stranded; być sobie samemu panem be one's own master; dawać sobie samemu radę fend for o.s.; doświadczyć czegoś samemu experience sth at first hand; rumienić się/drżeć na samą myśl o czymś blush/tremble at the mere thought of sth; cyfry mówią same za siebie the figures speak for themselves; przychodzi mu to samo z siebie it comes natural to him; sama uroczystość zaczyna się o 9 the actual ceremony starts at 9 a.m.; tym razem przeszedłeś samego siebie you excelled l. surpassed yourself this time; zostawmy go samemu sobie let's leave him alone; kochaj mnie dla mnie samej love me for who I am.

10. (= właśnie ten) the (this, that) very, same, identical; taki sam the same, identical; taki sam co do joty mirror reflection; jeden i ten sam one and the same; tak samo jak... just as...; tak samo jak wczoraj just as yesterday; tyle samo the same amount; tym samym thus, thereby; w ten sam sposób (zareagować, odpowiedzieć) in the same way, by the same token; kubek w kubek taki sam (jak) the spitting image (of); prawie taki sam jak... much the same as...; to jedna i ta sama osoba they're one and the same person; byłem chory i ona tak samo I was ill and so was she; jesteśmy w tym samym wieku we're of the same age; mam taką samą koszulkę I have an identical T-shirt; przyjedziemy tego samego dnia we'll arrive on the same day; to ten sam mężczyzna, który ci się ukłonił it's the same man who said hello to you; to to samo miejsce, w którym byliśmy w zeszłym roku it's the same place we visited last year; wracać tą samą drogą retrace one's steps; kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada it's a case of the biter bit.

( sklep) supermarket, self-service store.